द्रुत गतिमा बढदै गरेको शहरीकरण, खानपान र रहन-सहनमा आएको परिवर्तन तथा फास्ट फुड, जंक फुडको प्रयोग जस्ता कारण मधुमेह आजभोलि चाँडै बढदै छ । खाना खाएपछि हाम्रो शरीरले कार्बोहाइड्रेडलाई टुक्राएर ग्लुकोज बनाउँछ र प्यानक्राइसीस भनिने एउटा ग्रन्थिले इन्सुलिन हर्मोन उत्पादन गर्छ जसले हाम्रो शरीरलाई त्यो ग्लुकोजलाई सोसेर पोषण बनाउछ तर इन्सुलिनले राम्ररी काम नगरे वा त्यसको उत्पादन नभए रगतमा चिनी जम्मा हुन थाल्छ । त्यस्तो अवस्थालाई चिकित्सकीय भाषामा मधुमेह अर्थात् डाइबीटीज भनिन्छ । रगतमा चिनीको मात्रा बढी हुने भएकाले यसलाई ’सुगर’ वा ’चिनी रोग’ पनि भन्ने गरिएको छ ।
“मधुमेहको समस्या विश्वभरि निरन्तर बढिरहेको छ । विश्वभरि अनुमानित ४२ करोड मानिस मधुमेहबाट पीडित छन् । अहिलेको सङ्ख्या ४० वर्षअघिको भन्दा चारगुना बढी भएको विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनले जनाएको छ ।”
मधुमेह कैयौँ प्रकारका छन् । जसमध्ये ‘टाइप वान’ र ‘टाइप टु’ एक हुन् । ‘टाइप वान’ मधुमेह हुँदा शरिरमा इन्सुलिन नै बन्दैन भने ‘टाइप टु’ मधुमेह माटोपन, खानपिन राम्रो भएन, इन्सुलिन छ तर कम मात्रामा उत्पादन भयो अथवा इन्सुलिन उत्पादन हुँदा पनि शरीरले प्रयोग गर्न सकेन भने हुन्छ । शरीरले रगतमा भएको सबै चिनी (ग्लुकोज) प्रशोधन गर्न नसक्दा मानिसमा हृदयाघात, मस्तिष्काघात र अन्धोपन हुन सक्छ अनि मिर्गौलाले काम गर्न छाड्ने अवस्था पनि निम्तिन सक्छ । मधुमेहले यो रोग लागेको ५-१० वर्ष पछाडि यस्ता समस्याहरु ल्याउन सक्छ भने टाइप टु मधुमेहले भने सुरुमा पनि यस्ता समस्याहरु ल्याउन सक्छ ।
मधुमेहका कारणहरू
- उच्च रक्तचाप
- उच्च कोलेस्ट्रोल
- धुम्रपान
- वंशानुगत (घरमा बुबा र आमालाई मधुमेह भएको छ भने छोराछोरीमा पनि हुने उच्च जोखिम हुन्छ । )
- आवश्यक भन्दा बढि तौल
- व्यायामको कमि
- गर्भावस्थाको समयमा हुने विभिन्न हर्मोनल परिवर्तनको कारणले इन्सुलिनले राम्रोसँग काम नगर्नु
मधुमेहका लक्षण तथा असरहरू
- मुख र घाँटीभित्र बारम्बार घाउ भइरहने
- धमिलो देखिने
- वजनमा कमी हुनु/अनावश्यक तौल घट्नु
- धेरै भोक, तिर्खा, थकाइ र पिसाब लाग्नु
- पटक-पटक सङ्क्रमण हुनु वा घाउ ढिलो निको हुनु
- हात खुट्टा झमझमाउनु,सुन्ने लाग्नु वा पोल्ने गर्नु
- विर्सने, छिट्टै रिस उठ्ने हुनु
- यौन शक्तिमा कमि आउनु
मधुमेहका बिरामीले अपनाउनुपर्ने सावधानीहरू
- नियमित रूपमा रक्त ग्लुकोज, रगतमा बोसो र रक्तचापको जाँच गर्नु
- निर्देशानुसार भोजन र व्यायामले सन्तुलित वजन राख्नु
- धेरै बेरसम्म भोको बस्नु हुँदैन
- अनावश्यक औषधीहरूको उपयोग नगर्नु
मधुमेहबाट जोगीने केहि उपाय :
उपयुक्त भोजन र व्यायाम साथै जीवनशैली परिवर्तन गर्दा धेरैमा यो जोखिम नियन्त्रण गर्न सकिन्छ । मात्र रगतमा ग्लुकोजको मात्रा कम गर्नु मात्रै मधुमेहको पूर्ण उपचार होइन । उपयुक्त भोजन र व्यायाम अत्यन्त आवश्यक हुन्छ । जीवनशैली परिवर्तन गर्दा धेरैमा यो जोखिम नियन्त्रण गर्न सकिन्छ
जीवनशैली तथा खानपानमा परिवर्तन
- फास्ट फुड, जंक फुड, मैदाजन्य खानेकुराको सेवन कम गर्नुपर्छ ।
- बिहान पानी धेरै पिउनु पर्छ ।
- धुम्रपान, मद्यपान त्याग्नु पर्छ ।
- दैनिक व्यायाम गर्नेु पर्छ ।
प्राकृतिक चिकित्सा पद्दती
- तेल मालिस, बाष्पस्नान, साउना गर्ने बानि बसाल्नुपर्छ
- योगाभ्यास,
- GH प्याक,
- पेटको मालिस, अकुपन्चर आदि
फुड सप्लिमेन्टको प्रयोग
सेतो चामल र मैदाजन्य खाद्य नखाने बानिले मधुमेह कम गर्न सकिन्छ भने मधुमेहबाट जोगीन होलिस्टिक हर्ब्सको केहि सप्लिमेन्ट एवं पेयको प्रयोग अति उपयोगी छ । होलिस्टिक हर्ब्सको फुड सप्लिमेन्ट सेवन गरेको केहि महिनासम्म घटबढ देखाउन सक्छ तर लगातार ४ महिना सेवन गरिसके पछि एउटा लेवलमा आउदछ । पूर्ण रुपमा नियन्त्रण भएर एलोपेथी छाड्न भने एक वर्ष लाग्छ भने लगातार ३६ महिनासम्म सप्लिमेन्ट सेवन गर्दा पूर्ण रुपमा समाधान हुन्छ । सेवन गर्नुपर्ने केहि सप्लिमेन्ट एवं पेयः
- हर्ब्स बिटर मेलोन
- हर्ब्स रेड रेईशी
- हर्ब्स गानोदर्मा
- हर्ब्स मोरिङ्गा
- हर्ब्स ग्रीन टि/क्यामृत टि